7 redenen tegen ICS (ISDS) en de macht van multinationals

Om de discussie rond ISDS te temperen kwam Malmstroem met een vervanger het Investment Court System.
De Europese commissaris voor Handel Cecilia Malmstroem en de Canadese minister voor Handel Chrystia Freeland hebben bevestigd dat de EU-Canada CETA overeenkomst verregaande rechten zal toekennen aan investeerders.

De investor-state dispute settlement (ISDS) clausule zal worden vervangen door het Investment Court System (ICS).
ICS is echter niet nieuw. Het zijn namelijk dezelfde rechten voor buitenlandse investeerders onder een andere naam.

Plannen voor ISDS zijn een belangrijk onderdeel van de voorgestelde TTIP deal tussen de EU en de VS. Het debat gaat over de toekenning van rechten aan bedrijven zodat ze democratische beslissingen van landen of overheden kunnen bestrijden die hun winsten bedreigen.

Deze macht van bedrijven over regeringen met speciale tribunalen zorgde er voor dat Philip Morris een proces kon aanspannen tegen Uruguay over tabaksmaatregelen en dat TransCanada de VS voor $15 miljard zal aanspreken omdat President Obama de Keystone XL olie pijplijn heeft geweigerd.

Dit nieuwe ICS is echter net zo gevaarlijk als het oude ISDS.(pdf)

Zeven punten voor alarm:

1. Het aangepaste model om investeringen te beschermen houdt nog steeds in dat bedrijven het recht hebben om regeringen voor het ISDS tribunaal te dagen vanwege maatregelen om het milieu te beschermen, gezondheid en werknemers. Als TTIP en CETA doorgaan zoals gepland dan zullen tienduizenden Canadese en Amerikaanse bedrijven, die actief zijn in de EU, regeringen voor het tribunaal kunnen dagen.

2. Miljarden aan belastinggeld zal betaald moeten worden als compensatie aan bedrijven die toekomstige winsten mislopen die theoretisch verdiend zouden kunnen worden. Nieuwe wetten in het openbaar belang kunnen niet meer hiertegen afgeschermd worden.

3. De voorgestelde investeringsrechten zijn een trefzekere manier om beslissers te pesten, met de mogelijkheid om beleid te kunnen aanpakken zoals klimaatverandering. Er is al bewijs dat voorgestelde milieu- en gezondheidsbescherming is vertraagd, uitgesteld of aangepast aan de wensen van bedrijven om een proces te voorkomen. Canada en Nieuw Zeeland, bijvoorbeeld hebben anti-rook maatregelen uitgesteld vanwege de dreiging door grote tabaksbedrijven.

4. Het door de commissie voorgestelde investeringshof – eigenlijk een soort hooggerechtshof exclusief toegankelijk voor bedrijven –  biedt aan grote bedrijven of aan rijken enorme rechten terwijl de rest van ons plichten krijgt.

5. Aangezien alleen investeerders overheden voor het speciale gerecht kunnen dagen is het aantrekkelijk voor de arbiters (drie per tribunaal, eentje namens de eiser, een namens de verdediging en een neutrale) om de kant van de investeerders te kiezen omdat dit dan meer zaken zal opleveren, meer fees en prestige in de toekomst. Volgens Deutscher Richterbund, Duitslands grootste club van rechters en openbare aanklagers, voldoet het voorstel van de commissie niet aan de eis van onafhankelijke rechtspraak.

6. Er zijn twijfels of het nieuwe investeringsbeschermingssysteem niet in strijd is met Europese wetgeving, aangezien het Europese hoven passeert en uitsluitend aan buitenlandse investeerders speciale rechten verleent.

7. In plaats van ISDS te stoppen lijkt ICS lidstaten voor altijd in te sluiten. Het zal praktisch onmogelijk worden om deze investeringsrechten te verwijderen nadat zij onderdeel zijn geworden van grotere handelsdeals zoals CETA and TTIP.

Overheidsmaatregelen om bijvoorbeeld de economische crises te bestrijden of milieuvraagstukken zullen hierdoor beïnvloed worden of zelfs bestreden door grote bedrijven die overheden enorme claims kunnen gaan opleggen. De macht van de burger is al gering, door het weinig democratische gehalte van de EU en ons eigen land. Nu zal de macht van de bedrijven dus nog groter kunnen worden en de burger langzaam maar zeker niet meer dan een voetveeg worden.

Bron

Rob Vellekoop, vertaling en bewerking, 4 maart 2016