Zelfvoorzienend leven kan: Sjoerd in Friesland

In de serie artikelen over de mogelijkheden van zelfvoorzienend leven in ons land ontmoeten we Sjoerd Bonnema. Sjoerd is eco-imker, eco-tuinman en digeridoo-muzikant en leeft sinds twee jaar zelfvoorzienend in Friesland.


Eigenlijk gaat zelfvoorzienend leven in stappen. Door veel te combineren, te ruilen, te verkopen kijk ik hoever ik kan gaan. Ik ben 54 jaar, na 25 jaar overheid, sinds 2 jaar bewust ZZP’er (De Kleine Salamander) geworden.

De vraag of geheel zelfvoorzienend kan in Nederland vind ik niet zo’n goeie. Gewoon beginnen! Als je voor een deel al zelfvoorzienend leeft of gaat leven inspireert dat om steeds een stap verder te gaan. Het is meer een proces naar autonomie van jezelf en van je leefomgeving.

Een goede manier is alles doen in kleine of soms grotere stappen. Steeds een stukje verder en hier en daar bijschakelen. Kies daarbij de dingen die je werkelijk leuk, mooi, prachtig en waardevol vindt. Die werkelijk opentuingeluk geven. De zogenaamde ik-keuzes (antroposofisch begrip); de keuzes die werkelijk vanuit jou komen en niet zijn opgelegd door het infuus. Kijk of je daar je werk van kan maken. Helemaal zelfvoorzienend is misschien wel de uitdaging, maar moet niet als een molensteen om je nek hangen. Van onzinnige regels trek ik mij weinig aan. Niet te veel vragen aan overheidsinstanties, want dat schiet vaak niet erg op. Ik kijk hoever ik kan gaan zonder dat de buren er last van hebben.

Ik ruil wat en eet natuurlijk ook van mijn eigen eieren, groente, fruit en honing. Voorbeelden: ik lever wat bijzonder zelf gekweekt zaaigoed (tevens protestactie tegen recht op vrije verspreiding streekeigen voedsel) aan een restaurant dat ook zelf verbouwt en krijg dan hiervoor een etentje voor twee terug. Verder eten we regelmatig over de datum, biologisch en/of biodynamisch streekvoedsel (groenten, brood, enzovoort). Ik imker en melk regelmatig bij de biodynamische boer, waarvoor ik kippenvoer of demeter (BD) kaas van eigen boerderij terug krijg. Of we doen een muziekje tijdens de open dagen bij een biologische boer waarmee we als band een grijpstuiver verdienen. Verder kopen we nog in natuurvoedingswinkels en ook wel eens in een supermarkt. Onze energievoorziening is een combi van gewoon gas, elektriciteit en houtstook van eigen bomen of van wat vrijkomt bij mijn rooiwerkzaamheden elders.

bijenIk ontwikkel op het ogenblik samen met  een vrijdenker met twee rechter handen een praktische ecobijenkast. We bekijken hoe we dat kleinschalig in de markt kunnen zetten. Ook doe ik samen met hem een kweekexperimentje met Reishi paddestoelen.

Op het platteland heb je meer ruimte om dingen te verbouwen, maar om voedsel en andere zaken aan de mens te brengen is het een stuk moeilijker dan bijvoorbeeld in Amsterdam. Alles wat ik doe staat op de website. Ik ben nu dus 2 jaar fulltime bezig. Daarvoor heb ik dit alles parttime uitgeprobeerd. Daarnaast heb ik gelukkig wat reserve opgebouwd in mijn vorige bestaan. Alle investeringen weeg ik op een schaaltje en wil ik uit eigen geld of verdiensten betalen. Ik leen niks bij de bank. En ja, we hebben ook een hypotheek op ons huis. Het is niet veel voor ‘westerse’ begrippen, ik denk dat je er niet tegen kan huren, maar het moet wel betaald worden.

Als de pot leeg is ga ik wel weer iets bedenken. Daar heb ik vertrouwen in. Gezond blijven en leven met de wil om te leren zijn het aller belangrijkste. Ik rook niet, drink geen alcohol en koffie, ben vegetariër die twee keer per jaar tegen het principe zondigt  en eet en drink voor 90 % biologisch en of biologisch-dynamisch. Mijn volgende uitdaging is chocolade mijden!

Als je loslaat kan je materie ook loslaten, dus mijn overbodige huisraad, boeken en dergelijke probeer ik te verkopen. Dat kan ik later toch niet meenemen naar het hiernamaals.

Op zijn website schrijft Sjoerd:

Leven komt van binnenuit. Werken komt voor mij ook van binnenuit. Net als duurzaamheid, biodiversiteit en zorg voor je relaties en leefomgeving. Kleinschalig, vol beleving en dicht bij de mensen. Verbinden in plaats van uitsluiten. Openheid en helderheid in plaats van geslotenheid, populisme, graaien of wegmoffelen. Geld verdienen is geen (werk)doel op zich maar een mooie bijkomstigheid. Leven vertalen in je manier van werken. Doen wat je voelt en zegt. Een hele opgave en een mooie uitdaging. Ik ga die uitdaging aan. Ook u kan daaraan een bijdrage leveren: samenleven van binnenuit.

De foto’s zijn afkomstig van de website van Sjoerd ‘De kleine salamander’.

Rob Vellekoop, 7 januari 2016

steundlmabonn

9 Comments

  1. Beste Sjoerd,

    Wat word ik blij van je manier van leven!
    Zou graag zelfgemaakte, gezonde chocolaatjes voor je maken!
    Er zit veel goeds in cacao.
    Het komt jammer genoeg wel van ver en zo gebruik ik meer wat van ver komt, maar ik ervaar het als een verrijking en ik doe er lang mee.
    Een ik/keuze!
    Op andere gebieden compenseer ik.
    We leven nu in een serviceflat, zonder hypotheek. Er word veel gedeeld.
    Ik mis de tuin met de kilo´s bessen elk jaar, maar op een klein balkon en een grote vensterbank is veel te verbouwen.
    Gek genoeg heb ik me nog nooit zo vrij gevoeld.
    Veel geluk!

    • Beste Toor,
      Je hebt gelijk wat echt goede chocolade met veel (bio) cacao betreft. Ik bedoelde meer de goedkope vette chocolade die je ’toelacht’ bij kassa’s van de meest uiteenlopende winkels en benzinestations. Nu kom ik daar steeds minder en ook de werkfrustraties zijn sterk verminderd sinds mijn gelijkmatige omwenteling. Dus gaat al wat beter.

  2. Bedankt Rob e.a.,

    Ik heb al heel veel positieve en inspirerende (email)reacties ontvangen. Je merkt daardoor dat het, soms nog een beetje onderhuids, veel meer leeft dan jezelf denkt. Ik heb ook weer nieuwe mensen met nieuwe kleinschalige bedrijfjes ontmoet waarvan ik niet wist dat ze bestonden. Door mijn eigen Nieuwsbrieflezers op dit artikel te wijzen krijgt DLM hopelijk ook wat nieuwe lezers en donateurs erbij. Dat is een mooi neveneffect van open en onafhankelijk journalistiek.

    Dus als we in beweging blijven, ieder zijn eigen tempo en manier, dan gaat het de goede kant op. Een autonoom vrijdenkend mens, zich losmakend van verslavende structuren, opzoek naar nieuwe democratische wegen en in staat tot samenwerken en samen te zijn met alles wat leeft. Zoiets.

    Ik ga de hond uitlaten en kijken of er nog wat winterpostelein in de tuin staat. Groeit onder de sneeuw en ijzel gewoon door. Daar houd ik wel van zo’n ‘plantje’

    • Sjoerd, seun, goeie!
      Hoe doe je dat met de grond waar je op zit? Zand, klei, veen of geest? Ik heb zo’n 100m2 op zandgrond (gelderland midden) maar kan niet zeggen dat ik ervan kan leven. Bovendien hebben we al het tweede jaar te maken met een slakkenplaag. Ga nu maar eens frezen met een koperen grondfrees en zet het Terra Preta principe door voor het hele stuk. Is voor schrale grond echt een super remedie. Maar het valt niet mee over het algemeen. Ook met de bijen niet want ik heb al drie jaar op een rij te maken met een zwak volk wat moeilijk inwintert. (stralingsbelasting!) Laat staan honing afnemen. Wim Grastek zit vlak om de hoek dus ik kan bij hem om raad. Bio methodes hebben wel mijn voorkeur en ben volledig op de lijn met Victor Schauberger en probeer op zoveel mogelijk fronten op eigen benen te staan ook qua energie dus eet ik bepaald niet vegetarisch omdat ik dan mijn voedingsbehoefte niet rond kan krijgen. Eet daarom ook aangereden wild. Das is best lekker en slacht zo nu en dan een haan. Maar ik snap niet hoe je in dit klimaat zelfvoorzienend kunt zijn zonder gerookt spek, droge worst e.d. in voorraad en weck en gedroogde appels zuurkool enz. Dit moesten ze vroeger ook doen anders vielen je tanden uit je bek aan het einde van de winter. Dus ik snap niet goed hoe je vegetarisme kunt rijmen met een zelfvoorzienend bestaan. Verder zit je daar fantastisch en wens ik je daarbij alle geluk van de wereld!

      • Hé Robvdz
        Waar en wil is is een weg. Titel van artikel is natuurlijk wat opportunistisch. Even wat details. Ik zit hier ook op arme grond. Die maak ik sterker door allerlei streekeigen bonen zoals Robyntsje (bloeien met prachtige paarse bloemen), Reade Krobbe en Friese tuinbonen te verplanten. Het zijn stikstofbinders. Vlinderbloemigen worden als een grote deeloplossing voor honger in de derde wereld gezien omdat ze samen met een bacterie arme grond vruchtbaar maken En verder nog compost uit de hele tuin en uit de keuken. Beetje kippenmest van eigen kippen en voor de wat sterkere gewassen ga ik twee speciekuipen koeienmest bij de BD- boer halen. Voor de waarde van de voeding moet je eigenlijk bij mijn vrouw zijn.

        Ik heb hier ook walnoten(super voedsel goed voor het brein) die samen met de bonen, maar je kan ook bijvoorbeeld linzen nemen, al heel wat vlees onnodig maken. Tegenwoordig is het met alle vleesvervangers heel makkelijk om vegetariër te zijn. Dat is vaak ook bonenspul natuurlijk. In mijn ‘vorig’ leven ben ik nog wedstrijd langeafstandloper( leuk regionaal lopertje) geweest en at ik ook al bijna geen vlees meer.

        Veganisme, dus helemaal geen dierlijke producten eten,is wat moeilijker maar nog beter voor het milieu. Oei dan mag ik ook geen honing meer eten. Nu, ja het meeste verkoop ik aan restaurants en particulieren. Ik worstel nog met de B12 die je dan enigszins kunstmatig tot je moet nemen. Maar in principe kan je ook met veel minder zuivel en eieren toe.

        Ik ben overigens vegetariër uit voornamelijk milieuoogpunt. Dus als je eens een eigen kippetje slacht heb ik daar geen moeite mee. Is duidelijker dan een plofkip uit de supermarkt halen en dan roepen oh wat zielig die man maakt een kip dood! En aangereden wild opeten; dan doe je er nog wat mee.
        De eigen goudrenetten liggen in de schaftkeet en blijven best prima. Eens kijken of ze nog smaken.
        Komend jaar weer nieuwe dingen proberen zoals Reishi paddenstoelen.

        Verder creatief zijn. Samen met mijn vrouw scharrelen we heel wat hoogwaardig biovoedsel(overtijd) van elders bij elkaar. Dat geluk hebben we wel. Zorgt voor wat afwisseling. Dus steeds wat stappen nemen. Al ben je maar voor een kwart zelfvoorzienend dan is de Aarde je daar al dankbaar voor.

  3. Is een positief verhaal . Mijn felicitaties. Maar helaas , het slaat de plank mis. Althans voor de gewone Nederlander. Zoals ik al eerder zei. Je hebt grond nodig. Ruim 25 jaar geleden heb ik geprobeerd om grond te huren. 5 jaar ben ik bezig geweest en uiteindelijk ben ik geslaagd. Ik had een stukje grond. Maar helaas, de eigenaar stopte ermee. Dus weg grond na 2 jaar.
    Overigens heb ik in die 2 jaar wel goed geboerd en heb mensen wel geholpen met de opbrengst.
    Maar ik blijf er bij dat een onderzoek naar zelfvoorziening verloren tijd is in Nederland. Vanwege de regels en tekort aan grond.

  4. Zelfvoorzienen leven zou op zich niet zo moeilijk hoeven te zijn. Chinese zonnepanelen kosten slechts een habbekrats maar door de enorme importheffingen teneinde de eigen lucratieve energiemaatschappijen dus aandeelhouders, m.n. overheden, te beschermen worden deze zonnepanelen uiteindelijk duur voor bewoner en het rendement veel te laag. Allemaal heel jammer!

  5. Een helder en mooi verhaal. Ik krijg nu een compleet beeld van zijn principes, opvattingen en werkwijze. Hij is daarover zeer openhartig en dat werkt stimulerend, Ga zo door Sjoerd.

    Hans van Borselen, achterbuurman van Sjoerd.

Reacties zijn gesloten bij dit onderwerp.