Het Investor State Dispute Settlement (ISDS) biedt investeerders de mogelijkheid om overheden (landelijk, provinciaal, gemeentelijk) niet via de normale rechtsgang maar via geheime tribunalen aan te klagen. De macht van het bedrijfsleven neemt toe en dat van de burger en democratie wordt zwakker! Dit is wat de burger bedreigt via de TTIP, waarvan ISDS onderdeel kan uitmaken.
Dankzij het Verdrag van Lissabon in december 2009 verkreeg de EU-commissie het exclusieve recht onderhandelingen te voeren over buitenlandse investeringen. Hierdoor verkreeg het de bevoegdheid regels voor investeerders beschermingen op te nemen die voorheen tussen landen onderling werden geregeld (bilateraal). Ook de TTIP-onderhandelingen vallen onder deze bevoegdheid.
Het Investor State Dispute Settlement (ISDS), de investeerder – land dispuut regeling, biedt buitenlandse investeerders de mogelijkheid via internationale tribunalen schadeloosstellingen te claimen van nationale staten, wanneer hun winstgevendheid door de maatregelen van een land worden beïnvloed.
Het meest gebruikte tribunaal is het ICSID (International Center for Settlement of Investment Disputes). Het aantal ISDS disputen is wereldwijd de laatste jare sterk toegenomen. Begin 90-er jaren waren er 10 bekende zaken, eind 2013 waren dat al 568 zaken!
Gewoonlijk wordt voor iedere zaak een tribunaal geregeld met drie scheidsrechters. Iedere partij benoemt zijn eigen scheidsrechter en partijen wijzen samen een voorzitter aan. Deze scheidsrechters werken meestal voor grote adviesbureaus en aan meerdere zaken tegelijkertijd. Aangezien ISDS-zaken een lucratieve bezigheid zijn proberen deze adviesbureaus zoveel mogelijk zaken te doen, waarbij ze zowel kunnen verdienen aan de klagende investeerder (meestal multinational) als aan het zich verdedigende land. De kosten van deze zaken kunnen oplopen van 8 tot 30 miljoen dollar.
Deze tribunalen zijn in principe geheim doordat zij niet in de de openbaarheid treden en de meeste documenten niet gepubliceerd worden. De oordelen zijn bindend en hiertegen is geen beroep mogelijk.
Met TTIP kan het aantal ISDS-zaken enorm stijgen omdat meer dan de helft van de investeringen uit de VS (in 2013 ca 2,4 miljard dollar) in de EU zijn gedaan. Volgens opgave van de consumentenorganisatie Public Citizen zijn er 51.000 Amerikaanse bedrijven binnen de EU werkzaam.
Let op: ook postbusfirma’s, waarvan vele voor Nederland vanwege de riante belastingvoordelen gekozen hebben, kunnen een zaak aanspannen tegen het land waarin zij gevestigd zijn of tegen het land dat het handelsverdrag heeft mede-ondertekend.
Alleen de dreiging van een miljardenclaim door een multinational van een stad of land kan al voldoende zijn voor de nationale staat om eieren voor zijn geld te kiezen en met de eisen van het bedrijf mee te gaan.
Zaken voor tribunalen
Canada tegen Lone Pine Resources
Canada (Quebec) tegen het Canadese olie- en gasconcern Lone Pine Resources. Lone Pine eiste in september 2013 de instelling van een tribunaal en verlangde een schadeloosstelling van 250 miljoen dollar omdat de Canadese provincie Quebec in 2011 enkele fracking licenties herriep. Lone Pine gebruikte voor zijn claim een registratie van het bedrijf in de Amerikaanse staat Delaware, financieel interessante vestigingsplaats en kon daardoor een beroep doen op het Noordamerikaanse NAFTA-verdrag. Lone Pine’s klacht was dat Quebecs optreden ‘willekeurig, onberekenbaar en illegaal was’.
Argentinië tegen Suez
Een consortium onder leiding van het Franse concern Suez verwierf een concessie voor de watervoorziening in de Argentijnse provincie Santa Fe. Na onenigheid over de hoogte van de kosten voor het waterbeheer, waarbij het consortium het oneens was over de stijging van de opbrengst, beëindigde de provincie de concessie in 2006. Voor een ICSID tribunaal eist het consortium sindsdien een schadevergoeding. In eerste instantie heeft het tribunaal beslist dat Santa Fe niet aan de legitieme verwachtingen van de investeerders heeft voldaan en zij geen goedkope en rechtvaardige behandeling hebben gekregen. Een aanvullende uitspraak over de hoogte van de schadevergoeding moet nog worden gedaan. Suez rekent op een vergoeding van 200 miljoen dollar.
Bron: TTIP-Studie
Rob Vellekoop, 30 maart 2015
Geef een reactie