Het oudste voedselbos van Nederland ligt in Groesbeek en is aangelegd in 2010. Sindsdien maakt het idee een stormachtige groei door in ons land en is er voor meer dan 100 ha aan permacultuur bossen aangelegd, die op termijn de landbouw en ons landschap drastisch gaan veranderen. Zij worden gezien als een leefbaar alternatief en een manier om de uitputting van de aarde te voorkomen, daarnaast biedt het mensen de mogelijkheid (deels) zelfvoorzienend te gaan leven door met de natuur samen te werken in plaats van er tegen in.
Het voedselbos is een van de vormen van natuurlandbouw. Het is een gemeenschap van bomen, struiken, planten in diverse etages, schimmels en dieren, met een grote diversiteit aan eetbare soorten. De biodiversiteit en productiviteit zijn er hoog. In zijn ideale vorm is een voedselbos zelfvoorzienend. Een goed voorbeeld is Ketelbroek in Groesbeek.
Begonnen in 2010 ontwikkelt het voedselbos zich met jaarlijks rijkere oogsten en meer soorten dieren en insecten. Op een plaatselijke kaart is het aangeduid als natuurterrein, maar het is een landbouwperceel waarop voedsel geproduceerd wordt. Vroeger was het een kale akker waarop alleen mais werd verbouwd. Een monocultuur, met gebruik van veel mest en gif. Vogels en insecten hebben op zo’n akker niet veel te zoeken, het bodemleven is er zeer beperkt. Nu leven er ieder jaar meer dier- en plantensoorten en neemt de bodemvruchtbaarheid verder toe. Dat gebeurt zonder dat een boswachter hoeft te mesten, te spuiten of te gieten.
De stichting van Akker naar Bos zet zich intensief in voor de promotie van natuurlijke landbouw in Nederland en België. Zij hebben het initiatief genomen voor het in kaart brengen van alle voedselbosinitiatieven in ons land. Zij organiseren cursussen, bijeenkomsten en congressen.
Natuurlijke landbouw betekent zonder menselijk ingrijpen het verbouwen van producten op het land. Dit houdt in dat de boer continu de afweging maakt wat hij over kan laten aan de natuur en waar hij begint te sturen. Bij natuurlijke landbouw wordt geen gebruik gemaakt van chemicaliën, kunstmest en genetische manipulatie.
De stichting vindt dat ‘De huidige vorm van landbouw ecologisch, economisch en moreel failliet gaat wordt door steeds meer wetenschappelijk onderzoek onderbouwd’.
Er is sprake van een dalende bodemkwaliteit, afname van biodiversiteit, een grote bijdrage aan de opwarming van de aarde, vervuiling van het grond- en oppervlaktewater door meststoffen en medicijnen en een toenemende resistentie van bacteriën tegen antibiotica. Economisch gesproken zijn er steeds steunmaatregelen nodig van de EU of landelijke overheid om de voedselproductie in stand te houden. Niet de technologie hoort de basis van de landbouw te zijn maar de natuur.
Van Akker naar Bos:
“Een natuurlijk landbouwsysteem is een door mensen ontwikkelde gemeenschap van meerjarige planten, voornamelijk bomen en struiken, en dieren, met een diversiteit aan eetbare en niet eetbare planten en diersoorten. Soorten worden gekozen op basis van bijvoorbeeld grondsoort, waterhuishouding, klimaat en landschap. De biodiversiteit en productiviteit zijn er altijd hoog. Bij natuurlijke landbouw wordt vooral gebruik gemaakt van de natuurlijke vruchtbaarheid van de bodem en het natuurlijke vermogen van het ecosysteem om zichzelf in evenwicht te houden, zoals bij ziektes en plagen. Daarom wordt geen gebruik gemaakt van kunstmest of chemicaliën toegepast. Om het bodemleven in tact te houden wordt de bodem zo veel mogelijk met rust gelaten. De beplanting wordt gekozen door te kijken naar en te leren van natuurlijke ecosystemen. In zijn ideale vorm is een natuurlijk landbouwsysteem zelfvoorzienend.
Dankzij permacultuur initiatieven kan ons landschap binnen enkele decennia worden omgetoverd van saai groen grasland tot een stralend en gevarieerd voedselbos en kruidenrijk.
Voor meer informatie over voedselbossen: gratis cursus
Blijf op de hoogte van alle permacultuur activiteiten
Rob Vellekoop, 23 december 2016
De natuur doet er in ieder geval geduldig langer over voordat het gewas geoost kan worden, nu met die snelgroeiers, valt mij op, maar hopen of er voldoende voeding in zit?