Hoe in het geheim een grote Europese bank omviel

De zesde grootste bank van Spanje Banco Popular is na een bank run waarbij binnen 48 uur 3,6 miljard euro cash werd opgenomen van de ondergang gered. Op dinsdag 7 juni kocht Banco Santander, de grootste bank van Spanje, het complete bedrijf voor 1 euro. Een financiële crisis kon nog net voorkomen worden.

Een reconstructie van de gebeurtenissen

Begin mei had Banco Popular aangegeven op zoek te zijn naar een fusie- of overnamepartner. De vraag was wie de €37 miljard aan slechte leningen van Popular durfde over te nemen. De bank leed vorig jaar een verlies van €3,5 miljard en ook in het eerste kwartaal van dit jaar.

Blijkbaar heeft zich iets in de nieuwsvoorziening over de bank voorgedaan dat het kruitvat heeft doen ontploffen, waardoor rekeninghouders begin juni in een stormloop naar de bank zijn gegaan.

De bank viel in feite om binnen 48 uur. Als iets de kwetsbaarheid van banken aantoont is het deze snelle bank run wel. De werkelijke zwakke schakel van iedere bank is de massale contant geldopname binnen korte tijd. Vandaar het Estse EU-voorstel dat half juli is gedaan om banksaldi van rekeninghouders te bevriezen voor een zekere termijn.

Nadere informatie over deze
korte bank run is nergens te vinden.

Er wordt in alle talen over gezwegen. De achilleshiel van het ‘machtige’ bankwezen mag blijkbaar niet breed uitgemeten worden in de pers.

Op dinsdag 7 juni was bekend dat Banco Popular de volgende dag niet kon opengaan zonder liquiditeitssteun. Binnen 48 uur was meer dan 3,6 miljard euro cash opgenomen door verontruste rekeninghouders. Om 15 uur die dinsdag wisten supervisors in Madrid, Brussel en Frankfurt dat Popular onvoldoende gekwalificeerde leningen had die konden dienen als zekerheid aan de centrale bank voor hulp in de vorm van CONTANT geld.

Let op dat de Banco Popular dus niet ten onder ging aan een tekort aan kapitaal, maar door een tekort aan CASH. Hoeveel kapitaal een bank ook heeft, het risico van een bank run kan nooit uitgesloten worden, tenzij er geen cash geld meer bestaat! Stress testen die het Europese banktoezicht uitvoert gaan over het kapitaal, niet over de liquiditeiten (cash).

De vice-president van de Europese Centrale Bank (ECB) Vitor Constancio verklaarde later: “De redenen die de beslissing triggerden waren gerelateerd aan liquiditeitsproblemen. Er was een bank run. Het was niet een kwestie van onderzoek naar de ontwikkelingen van kredietwaardigheid, maar een liquiditeitskwestie.”

Er zijn twee dingen die verkeerd kunnen gaan met een bank, het kan gebeuren dat het niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen of dat het onvoldoende liquide middelen heeft. In beide gevallen betekent het einde van een bank, maar het zijn wel volkomen verschillende zaken die niet verward mogen worden. Een bank zonder voldoende liquide middelen die solvabel is zal kapot gaan, maar een solvabele bank kan een lange tijd overleven zolang ze toegang blijft houden tot liquide middelen.

Bij een tekort aan liquide middelen (cash) moet de bank in noodgevallen terecht kunnen bij de centrale bank. De bank kan immers wel geld creëren, maar geen CASH geld maken. (zie Geldcreatie).

“De enorme achteruitgang in liquide middelen van de bank de afgelopen dagen leidde tot de beslissing dat ze in de nabije niet in staat zullen zijn om aan hun verplichtingen te voldoen,” aldus de ECB.

Daarom verklaarde de ECB via het SRB: “Vanwege de recente gespannen liquiditeitspositie heeft de ECB beslist dat de Banco Popular is “failing or likely to fail” op 6 Juni 2017”.

De Banco Popular kreeg dus geen contant geld meer van de centrale bank! Dit was de nekslag voor de bank die daarom de volgende dag zijn deuren niet meer zou kunnen opendoen, zonder een wonder.

Op 7 juni brengt de Single Resolution Board (SRB) naar buiten dat ‘alle aandelen van Banco Popular Español S.A. (Banco Popular) naar Banco Santander S.A (Santander) zijn overgedragen. Dit betekent dat Banco Popular verder zal opereren onder normale zakelijke condities als een solvabel en liquide lid van de Santander Group met onmiddellijke ingang.’

Door deze move werden de rekeninghouders gerust gesteld, waardoor de meesten van opname van contant geld afzagen en kwam er weer voldoende contant geld beschikbaar via de relatie van de Bank Santander met de centrale bank. De bank run werd gestopt.

De Single Resolution Board (SRB) heeft als taak het verzekeren van ordelijke oplossingen bij omvallende baken met een minimale impact op de economie en de openbare financiën van deelnemende EU landen en anderen. De Single Resolution Board is in staat om snel te handelen voor Eurozone banken. Het doel is om toekomstige bail-outs te voorkomen en de last van een oplossing bij de banken te leggen met minimale kosten bij de belastingbetaler en de echte economie.

Rob Vellekoop, 5 augustus 2017