Militarisering neemt toe: EU subsidies ook voor onderzoek wapens

Stop Wapenhandel organiseert op 19 januari een protest tegen steun van de EU aan de wapenindustrie.
Op die dag bespreken overheid en wapenindustrie in Den Haag een nieuwe geldpot voor wapenonderzoek die in 2017 25 miljoen en in de jaren na 2020 tot 500 miljoen euro per jaar zal groeien. Dit komt naast een Europees Defensie Fonds van 5 miljard euro per jaar waaraan de lidstaten kunnen bijdragen zelfs als dit een te groot begrotingstekort veroorzaakt.

We zien dat de EU steeds meer overlappend wordt met de NAVO. EU-Voorzitter Juncker heeft in zijn politieke beleidslijnen van juni 2014 gezegd: “Ik geloof dat een sterker Europa noodzakelijk is als het gaat om veiligheid en defensie. Het is waar dat Europa voornamelijk een ‘soft power’ is. Maar ook de sterkste soft power kan uiteindelijk niet zonder een zekere geïntegreerde defensiecapaciteit.”

Onderzoek

De Europese Unie gaat voor het eerst in zijn bestaan rechtstreeks wapenonderzoek subsidiëren. De Europese Commissie volgde hiervoor het advies van een expertgroep die grotendeels uit lobbyisten van de wapenindustrie bestaat. Voor 2017 is een bedrag vrijgemaakt van 25 miljoen euro – ten koste van andere begrotingsposten – dat in de jaren daarna moet oplopen tot 500 miljoen euro per jaar in de periode na 2020.

Defensie Capaciteitsfonds

Ook wil de Commissie dat lidstaten geld vrijmaken voor een Europees Defensie Capaciteitsfonds met een streefbedrag van 5 miljard euro per jaar om gezamenlijke militaire aankopen te doen. Welke wapens aangekocht gaan worden en waarvoor die dienen is nog onduidelijk, maar plannen om hiervoor geld naar de wapenindustrie te sluizen worden voortvarend ter hand genomen. Het voornaamste argument voor een gezamenlijk fonds is dat de defensie-uitgaven, die vorig jaar 200 miljard waren, efficiënter besteed kunnen worden. Steeds meer lidstaten worden gevoelig voor dit argument.

Het plan is dat lidstaten hun bijdrage aan het Defensie Capaciteitsfonds niet hoeven op te tellen bij hun maximale toegestane begrotingstekort. Dat betekent dat lidstaten met schuldenproblemen in de toekomst geen extra geld mogen uitgeven aan pensioenen en armoedebestrijding, maar wel aan wapens.

Wapenhandel

Volgens Stopwapenhandel.org is de Europese Commissie bezig om sluipenderwijs de exportcontrole op wapenhandel uit te hollen. Tot voor kort werd wapenexport uitgezonderd van de vrije Europese binnenmarkt waardoor lidstaten hun wapenexport door vergunningen konden controleren. Onder het motto ‘wapenhandel is goed voor innovatie en werkgelegenheid’ is de interne markt nu vrijgegeven en worden de mogelijkheden voor wapenexportvergunningen verruimd. Voor nationale parlementen wordt de mogelijkheid om het wapenexportbeleid te controleren en zo nodig te corrigeren daarmee beperkt.

Op 19 januari organiseren de lobbykoepel voor wapenindustrie NIDV, het Ministerie van Defensie en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RvO) een bijeenkomst over deze nieuwe geldstroom voor ‘defensie-gerelateerd Research & Development’.

Het plan voor de miljarden subsidie aan de wapenindustrie is door de Europese Commissie achter gesloten deuren ontwikkeld. Een expertgroep adviseerde de Commissie adviseerde over het plan en bestond voor de helft uit lobbyisten van de wapenindustrie. Welke wapentechnologie gesubsidieerd zal worden is onbekend. Wie de eigendomsrechten zal opstrijken ook. Toch gaat het over een subsidieprogramma van op termijn 3,5 miljard euro. Het European Network Against Arms Trade heeft actie gevoerd tegen deze financiering van de wapenindustrie en wist binnen enkele weken meer dan 60.000 handtekeningen op te halen uit heel de EU.

Volgens Europees Netwerk Tegen Wapenhandel werd in 2014 door de EU voor 98 miljard aan wapens geëxporteerd. Frankrijk was de voornaamste leverancier met 74 miljard. Het aandeel in de export van Nederland was 1,8 miljard en van België 4,5 miljard euro. De voornaamste afnemer van Nederland was de VS met 381,9 miljoen en van de Belgen Canada met 3,2 miljard euro.

Rob Vellekoop 12 januari 2017