Fraude bij 1 op 4 bedrijven met lonen

Het team schijnconstructies van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft 60 bedrijven die fraudeerden met loonkosten in totaal voor 2,2 miljoen euro beboet. De afgelopen jaren heeft het team 230 bedrijven gecontroleerd. De onderzoeken zijn uitgevoerd in vrijwel alle risicobranches in Nederland. Daarnaast zijn twee zaken strafrechtelijk opgepakt.

Het blootleggen van internationale constructies, het ontrafelen van ondoorzichtige loonadministraties en het eerder herkennen van schijnconstructies zijn de resultaten van het schijnconstructie team van de Inspectie SZW. De onderzoeken blijken ingewikkeld en zeer arbeidsintensief te zijn, volgens het Ministerie van SZW

Het team richtte zich de afgelopen jaren vooral op die bedrijven die bewust de regels ontduiken via ingewikkelde constructies om daarmee de kosten van arbeid te verlagen. Dit leidt tot oneerlijke concurrentie en onderbetaling en buitengewoon lange werktijden voor vaak kwetsbare werknemers. Deze onderzoeken vergen in verhouding veel meer tijd dan de reguliere onderzoeken van de Inspectie op overtredingen van de arbeidsmarktwetten.

De constructies die de Inspectie vooral ziet hebben vaak een internationaal karakter, er wordt gewerkt met stagiaires, gefraudeerd met gefingeerde dienstverbanden en er wordt gebruik gemaakt van postbusondernemingen. Bij de onderzoeken wordt nauw samengewerkt met andere diensten, zoals Belastingdienst en IND.

Het team constateert dat de bedrijfsvoering van deze bedrijven vaak in het buitenland is ondergebracht. Om dan toch de benodigde administratie hier te krijgen voor onderzoek duurt lang. Deze gegevens zijn van groot belang om te kunnen vaststellen of het juiste loon is betaald en hoeveel uur er feitelijk gewerkt is. Het vergt intensief onderzoek om de drempels die moedwillig door het bedrijf worden opgeworpen te ontrafelen om de bewijslast tegen de fraudeur rond te krijgen.

Tijdens de onderzoeken blijkt ook dat werknemers die bij deze bedrijven werken niet altijd willen of durven te verklaren hoe hoog hun loon is en hoe lang ze werken. Niet durven te verklaren kan omdat zij worden geïntimideerd, of angst hebben om hun baan te verliezen als ze met de Inspectie praten.

De Inspectie investeert in de contacten met buitenlandse inspectiediensten, onder andere in Polen, België en Roemenië. Door met hen samen te werken en informatie uit te wisselen kan de buitenlandse component van een constructie effectiever onderzocht worden.

Rob Vellekoop, 2 november 2016