De Monsanto methode bedreigt voedselvoorziening

Op 21 mei vindt er wereldwijd weer een demonstratie plaats tegen Monsanto, net als in Nederland op een aantal plaatsen waaronder Amsterdam. In dit artikel de bedreiging door Monsanto als grootste zaad- en landbouwgifproducent ter wereld van de voedselproductie.

Monsanto is producent van het landbouwgif Roundup en heeft zaad zodanig gemodificeerd dat het resistent is voor Roundup. Zowel het gif als het zaad zijn gepatenteerd, waardoor het bedrijf op beide producten het monopolie heeft en dubbel kan verdienen. Een boer heeft dus beide producten nodig voor een succesvolle oogst en wordt daardoor nog afhankelijker.

Deze combinatie noemen we de Monsanto-methode en kan toegepast worden doordat het mogelijk is planten-eigenschappen te patenteren. Volgens de Octooiwet waarin de toekenning van octrooien en patenten is vastgelegd mag de veredeling van gewassen niet worden gepatenteerd. Het eindproduct mag dit echter wel. In 2015 zijn er 19 patenten op groenten toegekend en 132 aangevraagd.

Ook veredelaars van zaad zijn beducht voor de macht van Monsanto. Nederlandse zaadveredelaars zijn de beste kwekers ter wereld. Zij veredelen gewassen waardoor deze bijvoorbeeld een hogere opbrengst opleveren of beter bestand zijn tegen bepaalde plantenziektes.Veredeling is de basis van onze voedselketen. De veredelaar staat aan het begin hiervan en nu in toenemende mate multinationals zoals Monsanto, die de grootste zaadproducent ter wereld is.

Op de nieuwe rassen die op deze manier zijn ontwikkeld, wordt het zogenaamde kwekersrecht aangevraagd. Dit kwekersrecht verbiedt het kopiëren van rassen, maar staat wel toe dat de veredelaars elkaars gewassen gebruiken voor de ontwikkeling van nieuwe. Dit is nodig, want ook insecten kunnen weer resistent worden voor de eigenschappen van een plant die hen aanvankelijk stopte.

Monsanto en andere zaadmultinationals gaan echter een stap verder: zij patenteren de eigenschappen van het nieuw ontstane ras als product. De veredelaars kunnen hierin niet mee omdat dit enorme kosten met zich meebrengt voor zowel de aanvraag als de controle.

Zo heeft bijvoorbeeld de Zwitserse multinational Synerga een patent gekregen op de eigenschappen van een paprika ras dat resistent is voor witte vlieg. De basis hiervoor blijkt zaad te zijn dat dit bedrijf heeft gekregen uit Wageningen. Hetzelfde geldt voor de broccoli met lange stengel van Monsanto, dat met zaad beschikbaar gesteld door een universiteit in Oregon veredeld is en vervolgens als Monsanto’ s uitvinding gepresenteerd.

Met de patenten op belangrijke planteneigenschappen geeft de consument de onafhankelijkheid van voedsel uit handen. Op deze manier wordt de planeet overgenomen, doordat de wereld steeds afhankelijker is van het zaad van een paar multinationals waaronder Monsanto als hoofdrolspeler.

“Zaad is het begin van alle leven, Zonder zaad geen gewas, geen groente, geen voedsel.”

In december 2015 heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen die zich uitspreekt tegen het patenteren van natuurlijke eigenschappen van planten. De huidige Europese wetgeving wordt op dit moment zo geïnterpreteerd dat dergelijke patenten toegekend kunnen worden. Dit bleek uit een uitspraak over broccoli en tomaat van het Europees Octrooi Bureau (EPO ) van afgelopen maart.

Het artikel is gebaseerd op een uitzending van Zembla.

Rob Vellekoop, 18 mei 2016